Pisownia bywa jak misterny labirynt, gdzie literki wiodą nas przez kręte ścieżki. W dzisiejszym artykule odkryjemy zasady pisowni dwóch zgłoskotwórczych dźwięków: „rz” i „ż”. Te głoski, choć brzmią podobnie, posiadają swoje unikalne zasady pisowni, które warto poznać.
Agenda:
- Wymowa „rz” i „ż”
- Podstawowe zasady pisowni
- Dodatkowe zasady
- Możliwe inne znaczenia słów
- Warto ćwiczyć
Zasady pisowni i wymowy wyrazów
„Rz” i „ż” to dwie różne głoski, choć w niektórych dialektach języka polskiego brzmią podobnie. Główną różnicą jest miejsce artykulacji: „rz” to dźwięk stwardniały, produkowany na przedzie języka, natomiast „ż” to dźwięk miękki, powstający w tylnej części jamy ustnej.
Pisownia wyrazów z literami „rz” i „ż” – podstawowe zasady
Zasady pisowni wyrazów z „rz” i „ż” są dość złożone. Pomocne może być zapamiętanie kilku reguł.
W przypadku „rz”, piszemy go w słowach, które w innej formie wymienia się na „r”, używamy „rz” też po spółgłoskach. Na przykład: przymiotnik, mistrz, mądrzy, sprzedać
Wyjątki to np. bukszpan, pszczyna, pszczoła, pszenica, kształt, pszenżyto, lepszy
„Ż” piszemy po literach: r, l, ł, n lub w słowach, w których zmieniamy „ż” na „g” np. dróżka – droga. Ta sama zasada obowiązuje przy: dz, h, s, z.
Przykłady: drżeć, zelży, łży, aranżacja, niżej – nisko itd.
Dodatkowe zasady pisowni z „ż”
Przed samogłoską – jedna z podstawowych zasad w ortografii np. żółty, żaba, żelazko
Występuje w wyrazach rodzimych – takich jak gżegżółka, piegża, mżawka
Kiedy „ż” wymienia się na „ź” – np. grożę – groźba
Dodatkowe zasady pisowni z „rz”
Po literach – p, b, t, d, k, g, ch, j oraz w
Przykłady: przygoda, brzoza, trzymać, drzwi, krzak, grzmi, chrzęści, ujrzeć, wrzask
W zakończeniach rzeczowników – krokomierz, wiatromierz, zegarmistrz, kucharz, pasterz, rycerz
Pamiętaj – słowa, które brzmią tak samo mogą mieć dwa znaczenia
Przykładem słów, które brzmią tak samo, ale są inaczej napisane (może się czasami wydawać, że nawet błędnie) i mają całkiem inne znaczenie to:
Krzyk – głośny dźwięk wydawany przez na przykład człowieka,
Kszyk – gatunek średniej wielkości ptaka,
Takich przykładów jest o wiele więcej, dlatego zawsze warto pamiętać o poprawności ortograficznej, ponieważ przez przypadek może się okazać, że nasze zdanie przez przypadek nabrało nowego znaczenia.
Warto ćwiczyć zasady pisowni wyrazów – wypróbuj dyktanda
Zasady pisowni „rz” i „ż” mogą okazać się dla niektórych skomplikowane, tak jak inne zasady ortografii i interpunkcji. Najlepszym sposobem na ich naukę jest wykonywanie ćwiczeń i zadań, praktyka czyni mistrza. W internecie jest wiele ćwiczeń, które można wykonywać za pomocą sieci lub ściągnąć na komputer lub nawet wydrukować. Stopniowo można nauczyć się wszystkiego.
Pomocne może też się okazać pisanie dyktand, mogą być one przygotowane przez osobę dorosłą lub znalezione w internecie. Jest to pomocne nie tylko w nauce zasad gramatyki lecz także przy nauce szybkiego pisania.
